فهرست مطالب
در این مقاله سعی داریم با واژه بلاک چین و نحوه کارش آشنا بشیم. وقتی شما می خواید پولی رو برای فرد دیگری ارسال کنین چی کار می کنین؟ بله، به بانک میرید و از طریق بانک ترتیب این کارو میدین. پس در واقع بانک یه واسطه بین شما و اون فرد هستش.
خب ممکنه کارمند بانک با گذاشتن یه صفر بیشتر یا کمتر، عمدا یا سهوا مبلغ بیشتری یا کمتری رو از حساب شما برداشت کرده و به حساب اون فرد واریز کنه. در واقع شما در این انتقال به بانک که همون شخص ثالث یا واسطه است اعتماد می کنید که به این تراکنش نظارت بکنه. در این نوع از انتقالات که به صورت غیر متمرکز (یعنی با نظارت یه واسطه ) انجام میشه احتمال خطای سهوی و عمدی در این روش از انتقال بالا است.
خب الان تصور کنید ما بدون واسطه ای مثل بانک بخواهیم انتقال پول انجام بدیم قطعا این طوری خیالمون راحتتره. اگر این انتقال بین سه نفر باشه چی؟ پس باید یه شبکه سه تایی تشکیل بشه اگر این انتقالات بین ده نفر باشه چی؟ خب آقا چه کاریه؟ یه تعداد افراد جمع بشیم بی واسطه نقل و انتقالات و بین خودمون انجام بدیم به طوری که هر انتقالی که بین اعضای گروهمون انجام میشه توسط همه اعضا گروه ثبت و تایید بشه چون که ثبت ده نفر ارزشش ییشتر از ثبت یکی دو نفره و کار از محکم کاری عیب نمی کنه. خب اینجاست که بلاک چین چیست برامون نمود عینی پیدا می کنه. وقتی تعداد افراد بیشتر میشه شبکه ای به وجود میاد و اولین زنجیره بلاک ها شکل میگیره.
بلاکچین BLOCK CHAIN چیست؟
به زبان خیلی ساده، اگه بخوایم به سوال بلاک چین چیست؟ پاسخ بدیم باید بگیم که بلاکچین نوعی از سیستم ثبت اطلاعات هست و شامل بلوک هایی از پرداختی ها یا تراکنش ها بین افراد یک سیستم هست که به وسیله زنجیره هایی به هم وصل شده و ساختار بلاک چین را ایجاد کردن. در این سیستم انتقال دارایی ها، همه اعضای شبکه از تمامی تراکنش ها آگاه میشن و همه اعضا تراکنش ها رو اعتبار سنجی و تایید می کنند.
پس میشه گفت بلاک چین نوعی از سرمایه گذاری غیر متمرکز هست که در دفتر کل توزیع شده و زیر نظارت کل اعضا کار می کند. اطلاعات در کامپیوتر سرور خاصی ذخیره نمیشه بلکه هر کامپیوتری که به شبکه متصل میشه یک نسخه از تمامی تراکنش ها و اطلاعات رو دریافت میکنه و اطلاعات در سطح همه کامپیوتر های متصل به آن توزیع می شود. خلاصه بگم که هر کی جیکش در میاد برای انجام یه تراکنش کل اعضا خبردار میشن...
این فناوری امکان ثبت دائمی اطلاعات رو بدون تغییر آن امکان پذیر می کنه و این امکان رو فراهم میکنه که مردم دارایی های خود رو به توکن دیجیتال تبدیل کنن و به صورت یه ارز قابل انتقال عرضه کنن.
پیدایش مکانیسم بلاک چین:
به خدمتتون عارضم که، میگن که آقایی به نام ساتوشی موناکوتو Satoshi Nakamoto خالق تکنولوژی بلاک چین بوده و ایشون خودشونم اولین بار ازش استفاده کردن. همون طور که گفتیم این تکنولوزی بدون دخالت از شخص ثالث هستش و زنجیره ای یا چینشی از بلاک ها هست.
تا اینجای کارو داشته باش بریم بعدش بگیم که چطوری این دسته از انتقالات که بهش غیر متمرکز (بی واسطه) گفته میشه مطمئن هست و چطور شد که طرفدار زیادی پیدا کرد؟ افراد بیشتری به واسطه اطمینان از آن از این بستر انتقال برای انتقال دارایی هاشون استفاده میکنن.
نحوه کار بلاک چین:
بلاک چین چیست و چطوری کار میکنه؟ شبکه ده تایی از افراد رو در نظر بگیرید که هر ده تاشون یه پوشه خالی تو دستشون دارن. در اون فرد شماره یک که اسمش علی هست می خواد هزار تومن انتقال بده به سارا که نفر نهم تو این گروهه. علی با صدای بلند میگه من هزار تومن به سارا دارم میدم بقیه اعضای گروه اینو با دقت می شنون و یه صفحه یا لیست خالی برمیدارن این تراکنش رو هر ده نفر گروه تایید و ثبت می کنن.
گفتیم که ثبت ده نفر مطمئن تر از ثبت یه نفره. در مرحله بعد ممکنه نفر هشتم گروه بخواد مبلغی را به نفر نهم انتقال بده دوباره این انتقال توسط کل اعضا ثبت می شن. این کار ادامه پیدا میکنه تا اینکه لیست تک برگیشون پر میشه، ای دل غافل!؟ خب باید این صفحه رو بزارن داخل پوشه یه صفحه دیگه بردارن خب این صفحه را باید اول مهر و موم کنن که یه وقتی کسی نتونه بازش کنه و دستکاریش کنه. مهر و موم این صفحه را که در بلاک چین که اصطلاحا بهش (minig) میگن. توسط تابع هش انجام میشه می پرسین اون چیه؟ عجله نکنید الان همه رو میگم. در اینجا پیشنهاد میکنیم مقاله ی رادیکس رقیب بلاک چین رو هم مطالعه کنین.
تابع یا دستورالعمل هش(Hash Function) :
فرض کنین یه ماشینی ساخته شده که هر عددی رو بهش میدین قورتش میده یه عددی دیگه بهمون میده این ماشین رو یه تابع میگن. تو شکل پایین ورودی و خروجی یه تابع رو نشون دادیم.
خب تابع هش هم یه ماشینی هست که بر فرض مثال وقتی عدد 2 به این ماشین بدیم کلمهGFUJK را بهمون میده توجه کنین که این رابطه حالت معکوس نداره به این معنی با ورود کلمه GFUJK به این ماشین هرگز خروجی ماشین 2 نخواهد بود ولی خاطر جمع باشین که هر وقت این کلمه GFUJK را به ماشین وارد کنیم خروجی ماشین دو هستش. پس برای هر ورودی ثابت خروجی ثابتی میده. جالبه بدونین که خروجی این ماشین میتونه مخلوطی از حروف و اعداد باشه. گرفتین تا این جای کار؟
خب حالا اگر من بهتون بگم این ماشین 0004670 را به عنوان خروجی داده چه عددی بهش داده شده که این خروجی را داده؟ می تونید بگید؟ مسلما نه، خب خیلی کار سختیه باید بشینی میلیون ها عدد را به ماشین بدی و امتحان کنی ببینی کدومشون خروجی 0004670 را می دن و آزمون و خطا بکنی. پس از هزاران بار آزمون و خطا بلاخره عددی رو پیدا می کنیم که خروجی 0004670 را داده است. اما اگر عدد ورودی دم دستمون باشه کافیه بدیمش ماشین تابع هش، زود خروجی رو بیرون بده. خب این دقیقا از ویژگی های مهم تابع هش هست که با یه خروجی نمی توان به راحتی ورودی متناظرش رو حدس زد.
نحوه کار تابع هش برای مهر و موم لیست های تراکنش اعضای گروه:
خب حالا این تابع هش را که باهاش آشنا شدین چطوری لیست های گروه ده نفرمونو مهر و موم میکنه که کسی نتونه بازشون کنه. فرض کنید به همه اعضای گروه یک جعبه با کد 365098 (جعبه مربوط به اطلاعات تراکنش ها) داده شده حالا از همه اعضا خواسته میشه که این عدد با چه عددی جمع بشه که خروجی 00003467 را بده.؟ همه اعضا بلافاصله حساب می کنن و پس از چندین هزار بار امتحان در این ماشین بلاخره به عدد 34676 می رسن و اعلام میکنن که همه اعضا باید به این عدد برسند
اگر عضوی این عدد رو بدست نیاورده باشه که ممکنه به دلایل مختلف از جمله اینکه این بنده خدا ممکنه برخی از تراکنش ها رو عمدا یا سهوا به نفع خود یا دیگران را بدرستی ثبت نکرده یا اینکه به دلیل مشکلات شبکه برخی از تراکنش ها رو درست نشنیده و... لیست خودشو کنار میزاره و یه کپی از لیست سایر اعضای گروه میگیره و در نهایت پس از اینکه همه به این عدد رسیدن این همان عدد مهر موم و یا رمز نگاری کننده لیست هست که در نهایت با مهر و موم شدن و رمز نگاری این لیست در درون پوشه افراد قرار میگیره. باید بدونید که اون رمز مهر و موم درست ترین رمز هست که همه یا بیشتر اعضا بهش برسن.
چگونه شبکه بلاک چین گسترش پیدا می کند؟
خب حتما به ذهنتون میرسه که ممکنه برخی از اعضا رمز مهر موم لیست ها رو حساب نکنن و منتظر اعلام اون یکی ها باشن بعد اینا هم همونو اعلام کنن (مخصوص تنبلا). در واقع آقای ساتوشی فکر اینجای کارم کرده این همون چیزی هست که سبب گسترش و بزرگ شدن و حیات بلاک چین شده است.
در واقع آقای ساتوشی تو این مکانیسم یه جو رقابتی ایجاد کرده به این صورت که گفته آقا هر کی زودتر به رمز مهر و موم دست پیدا کنه شبکه بهش یه دلار جایزه میده بدون اینکه از حساب سایر اعضا کم کنه بدین ترتیب همه هی با هم رقابت کردن که زودتر این رمز را پیدا کنن و یه دلاره رو صاحب بشن.
اینطوری شد که مکانیسم بلاک چین بستر زایش بیت کوین و سایر کوین ها شد. در ادامه کار برای اینکه همین اعضا فعالیتشون را تو شبکه زیاد کنن بهشون بیت کوین جایزه داده میشه و بلاخره مالکین بیت کوین هر روز زیاد و زیاد و زیادتر میشه و تا این که قیمت این ارز دیجیتال هی بالا و بالاتر میره. ارزش این ارز که میره بالا هی تقاضا برای خریدش زیادتر و زیادتر میشه و خلاصه اینطوری میشه که در عرض دو سه سال بیت کوین به بالاترین قیمت های خودش میرسه و خریداراش حالشو می برن. در واقع این جایزه باعث میشه که شبکه بلاک چین هر روز رشد کنه و بزرگتر و بزرگتر بشه.
آیا امکان دستکاری اطلاعات لیست های پوشه ها وجود دارد؟
از قضیه دور نشیم گفتیم که بعد رمز نگاری این لیست تو پوشه اعضا گذاشته میشه و یه لیست جدید به اعضا داده میشه که دوباره همه تراکنش ها اعضای گروهشون رو ثبت کنن و مثل قبل این چرخه ادامه داره...خب فکر کنم دیگه تا حدودی شبکه بلاک چین تو ذهن مبارکتون جا افتاده باشه اما....
اما اینجا چند تا نکته است ممکنه یکی از اعضای گروه رو بخواد برگرده و لیست مهر و موم شده را بازکنه و دستکاری کنه و عدد مهر و مومش رو هم دستکاری کنه خب تکلیف چیه ؟
رمز هر صفحه درون پوشه به صفحه بعدش لینک می شود!؟ چطوری؟
به یاد بیارین تو قسمت بالا گفتیم پس از تکمیل شدن اولین صفحه یا لیست تراکنش ها، تابع هش یه سوال از اعضا میکنه میگه بر فرض عدد 123 (بعنوان داده های حاصل از تراکنش این صفحه) با چه عددی جمع بشه و بعنوان ورودی به دستگاه داده بشه تا دستگاه خروجی 00456 رو بده همه اعضا با آزمون و خطا به این عدد مورد سوال که همون عدد مهر و موم بود می رسیدند که بر فرض عدد 6354 است و لیست مهر و موم یا رمز میشه.
اوکی! ولی پس از تکمیل شدن لیست دوم قضیه فرق میکنه تابع هش یه سوال متفاوت از اعضا میکنه میگه: فرضا عدد 678 رو با رمز صفحه قبل جمع کن. حالا عدد مورد نظر رو با چه عددی جمع کنی به خروجی 0047876 می رسی؟ چی شد؟ پس تابع این بار رمز لیست مهر و موم شده قبلی رو هم وارد محاسبات کرد. پس اگر کسی بخواد یه صفحه ای را دستکاری کنه رمز کلیه صفحات بعدش بهم میریزه و این فرد ناچاره رمز کلیه صفحات بعدی رو هم تغییر بده که آن هم با توجه به تعداد بالای کاربران زنجیره بلاکچین امکانپذیر نیست. پس نتیجه میگیریم هرچه این زنجیره بلندتر باشه امکان نفوذ و دستکاری در اون کمتره.
آیا در بلاک چین کلاهبرداری ممکن است اتفاق بیافتد؟
فقط در یک صورت تو بلاک چین کلاهبرداری ممکن است اتفاق بیافته اون هم در صورتی هست که در گروه یک نفر کلاهبردار وجود داشته باشه، حالا اگر تعداد کلاهبردارا تو گروه بیشتر بود چی؟ اگر به جای یه نفر از ده نفر، شش نفر از ده نفر دست به دستکاری اطلاعات بزنن چه اتفاقی میافته؟
به این حمله دسته جمعی اگر چه خیلی بعید است(علی الخصوص در زنجیره های خیلی بلند)چون که تعداد کاربران خیلی زیاد هست و هرگز 50% افراد شبکه های خیلی بزرگ نمی تونن کلاهبردار باشن و تنها ممکنه تو زنجیره های کوچک بلاکچین رخ بدهد به این نوع از حملات گروهی، حمله 51% گفته میشه و باعث میشه پدر بلاک چین در بیاد و کلا فرو بریزه.
کلام آخر
در این مقاله تعریفی از بلاک چین و ساز وکار و نحوه عملش رو آوردیم نحوه کد گذاری و گسترش زنجیره بلاک چین و مزایا و معایب این نوع از سرمایه گذاری های شبکه های غیر متمرکز مالی، معایب و مزایای سرمایه گذاری تو این بستر مالی رو مطرح کردیم امید که مورد توجهتون قرار بگیره.همچنین برای مطالعه بیشتر مقاله ای در مورد پاراچین در سایت ایران بایننس هست که توصیه میکیم بخونین.
