پول نوعی ارز هست که مردم برای خرید کالا و خدمات از اون استفاده می کنن. پول همچنین به عنوان راهی برای سنجش ارزش کالاها و خدمات استفاده میشه. با ظهور فناوری ارزهای دیجیتال، پول مفهوم رایج خودش رو از دست داده و دیگه مثل سابق در انحصار یک سازمان یا شبکه نیست. پدید اومدن ارزهای غیرمتمرکز و متمرکز دنیای جدیدی رو در حوزه اقتصادی گشوده! در این مقاله از سری مقالات صرافی ارز دیجیتال بیشتر در این باره بحث خواهیم کرد.
آشنایی با ارز غیرمتمرکز
فناوری غیرمتمرکز یکی از فناوری ارزهای دیجیتال، شفافیت خیلی زیادی داره. اساسا ماهیت و ساختار فناوری بلاک چین این شفافیت رو در اختیارمون قرار میده. روی یه بلاک چین، همه تراکنش های یک شبکه در دسترس کاربران هستن. ارز غیرمتمرکز شکلی از ارز دیجیتال یا مجازی هست که هیچ مرجع صادرکننده مرکزی ندارن و معمولا تراکنش های اون از فناوری همتا به همتا استفاده می کنه. ارزهای غیرمتمرکز معمولا بر اساس فناوری بلاک چین ساخته میشن که به اونا موردهای مشابه پول نقد فیزیکی مثل ناشناس بودن و هزینه های پایین تراکنش رو میده.
آشنایی با ارز متمرکز
ارزهای متمرکز اون دسته از ارز هایی هستن که توسط یک مقام مرکزی کنترل میشن. این یعنی که ارز غیرمتمرکز نیست و هیچ کالای فیزیکی پشتوانه اون نیست. ارز متمرکز ارزش ذاتی نداره و ارزش اون از اعتماد به صادر کننده اون ارز ناشی میشه. ارزهایی مثل دلار آمریکا، یورو، دلار کانادا، فرانک سوئیس نمونه هایی از ارزهای متمرکز هستن. یکی از سوالات مهم در حوزه کریپتو این است که اوراکل(Orecle) چیست و چه کاربردی دارد؟
استفاده از ارزهای متمرکز مزایای زیادی داره از جمله:
- هزینه تراکنش کمتر
- نقدینگی بیشتر
- قیمت با ثبات تر
مزایا و معایب ارز متمرکز و غیر متمرکز
ارز متمرکز توسط یک نهاد واحد کنترل میشه ولی ارز غیر متمرکز اینطوری نیست. هرکسی میتونه ارز غیر متمرکز ایجاد کنه و هیچ نهاد مرکزی اون رو کنترل نمیکنه. ارزهای متمرکز پایدارتر هستن، چون ارزهای متمرکز بیشتر در معرض کلاهبرداری، هک و دخالت دولتی هستن. ارزهای غیرمتمرکز به دلیل ارزش متغیرشون از ثبات کمتری برخوردار هستن، اما نمی تونن اونا رو مثل ارزهای متمرکز دستکاری یا هک کرد. همچنین ارزهای غیر متمرکز ناشناس بودن رو برای کاربر فراهم می کنن، در صورتی که ارزهای متمرکز چنین امتیازی ارائه نمی کنن. ارز متمرکز بیشتر توسط بانک مرکزی کنترل میشه و میشه از اون به عنوان وسیله مبادله استفاده کرد. ارزهای غیرمتمرکز (ارز دیجیتال)توسط هیچ نهاد واحدی مثل بانک مرکزی، سایر دولت ها و غیره کنترل نمیشن.
پول متمرکز در برابر پول غیر متمرکز
پول غیرمتمرکز، ارز دیجیتال هست که توسط هیچ دولت مرکزی یا بانکی کنترل نمیشه و حریم خصوصی و ناشناس بودن رو به کاربران ارائه میدن. پول متمرکز برعکس پول غیرمتمرکز هست و توسط یک دولت مرکزی یا بانک کنترل میشه.
مزایا
- پول غیرمتمرکز، ناشناس بودن، حریم خصوصی و کنترل رو ارائه میده.
- پول غیرمتمرکز کارمزد تراکنش کمتر و تراکنش های سریع تری داره.
- پول غیمتمرکز رو میشه به راحتی در فعالیت های غیر قانونی تنظیم و نظارت کرد.
- پول متمرکز میتونه به کاهش تورم در برخی کشورها کمک کنه.
معایب
- ارزهای غیر متمرکز نسبت به ارزهای متمرکز از ثبات کمتری برخوردارن، چون برای تعیین ارزش خود به بازار وابسه هستن.
- غیر متمرکز بودن در ارزهای غیر متمرکز به این معنی هست که خطرات بیشتری در مورد هک و سرقت وجود داره.
- متمرکز بودن در ارزهای متمرکز به این معنی هست که دولت ها ومقامات پولی به احتمال زیاد قادر به تنظیم اونا و جلوگیری یا جبران زیان های مالی هستن
از دیگر مزایای ارز متمرکز می توان به موارد زیر اشاره کرد:
ارز متمرکز ثبات بیشتری داره. چون عرضه اون محدود هست. خطر هک شدن یا از دست دادن ارزش به دلیل سرقت وجود نداره. چون ارزهای غیر متمرکز امنیت کمتری نسبت به ارزهای متمرکز دارن. تنظیم و جلوگیری از ضررهای مالی برای مقامات دولتی یا پولی ساده تر هست. چرا که یکی از مزایای ارز متمرکز اینه ثبات بیشتری داره. چون عرضه اون محدود هست. از اونجایی که این ارز متمرکز هست، خطرات کمتری از نظر هک یا حتی از دست دادن ارزش ناشی از سرقت وجود داره. تنظیم ارزهای متمرکز توسط دولت ها آسان تره و همین باعث میشه که ریسک کمتری داشته باشن.
صرافی های متمرکز و غیر متمرکز چه تفاوت هایی دارند؟
شاید مهم ترین جایی در دنیای ارزهای دیجیتال که نیاز به درک مفهوم متمرکز و غیر متمرکز در اون داریم، صرافی ها باشن. عموما هم بحث تمرکز برای صرافی های رمزارزی مطرح میشه. ممکنه این تعریف کمی با تعریف تمرکز در بخش رمزارزها مشابه باشه، اما اساسا سیستم اداره و چرخش صرافی ارز دیجیتال ایجاب میکنه که همیشه پای یک واسطه و شخص ثالث در میان باشه. اگر چنین اتفاقی در یک صرافی رخ نده، با یک صرافی غیر متمرکز رو به هستیم.
مزایا و معایب صرافی های غیر متمرکز
غیرمتمرکز بودن مفهومیست که میتونه برای یک صرافی هم مورد استفاده قرار بگیره. این مفهوم برای یک صرافی، عموما به معنای عدم حضور واسطه و اشخاص ثالث مالی و عدم کنترل پلتفرم توسط یک نهاد مرکزی هست. این به این معناست که در یک صرافی غیرمتمرکز، صرافی عملا نقش یک بستر رو ایفا کنه که خریدار و فروشنده میتونن در اون یکدیگه رو بشناسن.
مزایای سیستم غیر متمرکز
در یک صرافی غیر متمرکز تراکنش مستقیما بین طرفین معامله صورت میگیره و سرمایه از طریق یک واسطه به دیگری منتقل نمیشه. غیر متمرکز بودن یه صرافی، مفهوم معاملات بی واسطه رو منتقل میکنه. مفهومی که دقیقا در مقابل صرافی های متمرکز قرار داد. در صرافی های غیر متمرکز، به کاربران این امکان داده میشه که بدون نظارت دیگران و به طور مستقیم با یکدیگر معامله کنن. تقریبا میشه گفت تمام این صرافی ها، بر بستر بلاک چین ها شکل می گیرن، به خصوص بلاک چین اتریوم. خیلی از صرافی های غیر متمرکز احراز هویت ندارن و شما بدون در اختیار گذاشتن اطلاعات شخصی خود میتونین در اون فعالیت کنین. بنابراین، از خیلی تحریم ها در امان هستین. البته برخی از صرافی های غیرمتمرکز یا دکس ها مثل یونی سواپ لازمه IP کشور خودتون رو تغییر بدین.
جمع بندی و نتیجه:
در این مقاله درباره مزایا و معایب ارز غیر متمرکز و متمرکز در دنیای ارز دیجیتال توضیح دادیم. ارز متمرکز ثبات بیشتری داره و چون تحت کنترل یک نهاد مرکزی هست، ریسک سرقت و هک اون کمتره. اما ارز غیر متمرکز ناشناسی و حریم خصوصی کاربر رو تضمین می کنه، ولی ثبات ارزشی کمتری داره. از طرفی کاربردهای ارزهای غیرمتمرکز در حال گسترش هست و طی سال های اخیر به خیل علاقمندان کریپتو افزوده شده.
