لیکویید استیکینگ چیست؟

شبکه های رمز ارزی تلاش می کنن تا سیستم خودشون رو ارتقا بدن و سرمایه گذاری و کسب سود بالا رو برای کاربران راحت تر کنن. روش های مختلقی برای کسب از ارزهای دیجیتال وجود داره که استیکینگ ارزهای دیجیتال یکی از این روش ها هست. ولی این روش معایبی داره که می تونیم موضوع لیکویید استیکینگ رو مطرح کنیم که می تونه روش کار آمد تری باشه. بنابراین در ادامه مباحث آموزش از صرافی ارز دیجیتال اینانس به معرفی و بررسی لیکویید استیکینگ می پردازیم ولی بهتره ابتدا مفاهیم ابتدایی مرتبط با لیکویید استیکینگ رو توضیح بدیم.

الگوریتم اجماع اثبات سهام (Proof of Stake):

ارزهای دیجیتال روی شبکه دموکراتیک بلاک چین اجرا میشن و نیازمند نظارت شخص ثالثی نیستن. اما این موضوع درباره ارزهای دیجیتال صادق نیست، زیرا ارزهای دیجیتال برای فعالیت بدون کنترل گر، به یک سیستم اجماع نیاز دارن. سیستم اجماعی که در اون، نودهای شبکه (اعضای شبکه) بتونن برای شبکه تصمیمات لازم رو بگیرن. الگوریتم اجماع انواع مختلفی داره. الگوریتم اثبات کار (Proof of work) اولین نوع الگوریتم اجماع هست که به اختصار PoW نامیده میشه. الگوریتم اثبات کار برای اجماع از قدرت ماینرها استفاده میشه. به همین علت ارزهای دیجیتال با الگوریتم اجماع اثبات کار مثل بیت کوین،دوج کوین و... نیاز داشتن. نوع دوم الگوریتم اجماع، الگوریتم اثبات سهام (Proof of stake) هست که به اختصار PoS نامیده میشه. ارزهای دیجیتالی که از الگوریتم اثبات سهام استفاده می کنن، برای اجماع نیازمند قدرت ماینرها نیستن. چراکه می تونن با استیکینگ ارزهای دیجیتال به اجماع بپردازن.

استخر نقدینگی (Liquid pool):

استخر نقدینگی یک انبوه دیجیتال ارز دیجیتال هست که در یک قرارداد هوشمند قفل شده. این منجر به ایجاد نقدینگی برای معاملات سریعتر میشه. یکی از اجزای اصلی یک استخر نقدینگی، بازارسازان خودکار (AMM) هستن. AMM پروتکلی هست که از استخرهای نقدینگی استفاده می‌کنه تا امکان داد و ستد دارایی‌های دیجیتال رو به روشی خودکار به جای بازار سنتی خریداران و فروشندگان فراهم کنه. به عبارت دیگه، کاربران یک پلتفرم AMM استخر نقدینگی رو با توکن تامین می‌کنن و قیمت توکن‌های موجود در استخر با فرمول ریاضی خود AMM تعیین میشه. بنابراین استخر نقدینگی در شبکه های با الگوریتم اثبات سهام، جایی هست که افراد دارایی هاشون رو در اون استیک می کنن و از این استخرها برای تعیین قیمت ارزها استفاده می کنن.

دیفای (Defi):

DeFi دیفای  مخفف عبارت Decentralized finance به معنای مالی غیر متمرکز هست، به عبارت دیگه Defi یک اصطلاح کلی برای انواع برنامه های مالی در زمینه ارزهای دیجیتال یا بلاک چین که برای ایجاد اختلال در واسطه های مالی طراحی شدن.

دیفای از بلاک چین الهام می گیره، فناوری پشت ارز دیجیتال بیت کوین، که به چندین نهاد اجازه میده تا یک نسخه از تاریخچه تراکنش ها رو نگه دارن، به این معنی که توسط یک منبع واحد و مرکزی کنترل نمیشن. این موضوع مهمی هست، زیرا سیستم‌های متمرکز و مسئولان انسانی می‌تونن سرعت و پیچیدگی تراکنش‌ها رو محدود کنن و در عین حال به کاربران کنترل مستقیم کمتری بر پول خود ارائه بدن. دیفای متمایزه، زیرا استفاده از بلاک چین رو از انتقال ارزش ساده به موارد استفاده مالی پیچیده تر گسترش میده.

استیکینگ ارزهای دیجیتال:

استیکینگ ارز دیجیتال فرآیندی هست که از طریق اون دارایی‌های ارزهای دیجیتال به منظور کسب پاداش مسدود میشن. این مستلزم به دست آوردن یک سری ارزهای دیجیتال هست که سرمایه‌گذار در کیف پول خودش نگه می‌داره تا پاداش‌های بلندمدت کسب کنه. کاربر می تونه با خرید و نگه داشتن ارزهای دیجیتال خودش در کیف پول، درآمد بیشتری کسب کنه. سرمایه گذارانی که ترجیح میدن ارزهای رمزنگاری شده رو برای بازدهی طولانی مدت ذخیره کنن از سکه ها برای اضافه کردن بلوک های جدید به زنجیره بلوک های مرتبط استفاده می کنن و در نتیجه پاداشی به شکل سکه های اضافی دریافت می کنن. استیکینگ همچنین روشی هست که برای اعتبارسنجی تراکنش ها در سیستم های مختلف مانند اثبات سهام (PoS)، اثبات اعتبار (PoA) یا اثبات سهام واگذار شده (DPoS) استفاده میشه. این کار از طریق فرآیند اعتبارسنجی تراکنش‌ها در بلاک چین انجام میشه که به عنوان استخراج پروکسی شناخته میشه.

حال که در مورد موضوعات پایه ای مربوط به لیکویید استیکینگ مطالبی ارائه کردیم، در ادامه اطلاعات مربوط به لیکویید استیکینگ رو بیان می کنیم.

لیکویید استیکینگ:

لیکویید استیکینگ (Liquid staking) مکانیسمی هست که در آن می توان به صورت کارآمدتری به سپرده گذاری ارزهای دیجیتال در استخرهای نقدینگی پرداخت. کاربران شبکه های مبتنی بر الگوریتم اثبات سهام با قفل کردن دارایی هاشون، به ولیدتور شبکه تنبدیل میشن و با مشارکت در امور شبکه، پاداش می گیرن. با وجود اینکه قفل شدن در هر شبکه متفاوت هست و مدت زمان قفل شدن طول می کشه، اما کاربران سود استخر نقدینگی رو دریافت می کنن ولی بخاطر قفل بودن دارایی شون، فرصت استفاده از فرصت های دیگه سرمایه گذاری رو از دست میدن. در این شرایط از لیکویید استیکینگ می توان استفاده کرد و برای سرمایه گذاری ارزهای دیجیتال در استخرهای نقدینگی از اون ها برای انجام معاملات دیگه در بازار کریپتوکارنسی استفاده کرد.

نحوه کار لیکویید استیکینگ:

لیکویید استیکینگ بطور کلی از بلوکه شدن ارزهای دیجیتال جلوگیری می کنه. بعضی وقت ها قفل شدن در استخرهای نقدینگی به خاطر استیکینگ صورت می گیره. بعضی وقت ها هم کاربران برای دریافت وام، ارزهای دیجیتال شون رو به عنوان وثیقه در پلتفرم های دیفای قرار میدن که این ارزها تا زمان پرداخت قسط های وام در پلتفرم قفل میشن که لیکویید استکینگ از این قفل شدن ارزها جلوگیری می کنه، بطوریکه:

• سپرده ها در لیکویید استیکینگ به توکن تبدیل میشن که می توان این توکن ها رو در خرید و فروش و معاملا قرارداد و معادلات رو انجام داد. نکته قابل توجه این هست که این توکن ها رو می توان به صرافی ها یا سایر شبکه های منتقل کرد.
• کاربران می تونن با استفاده از لیکویید استیکینگ، از دارایی های قفل شدشون به عنوان سرمایه گذاری، وثیقه و... در سایر شبکه ها استفاده کنن. همنطور می تونن از دارایی قفل شدشون، درآمد داشته باشن.

انواع لیکویید استیکینگ:

لیکویید استیکینگ انواع مختلفی داره که در ادامه به معرفی 4 نوع آن می پردازیم.

لیکویید استیکینگ ترکیبی (Synthetic Liquid Staking):

در لیکویید استیکینگ ترکیبی نیازی به انتخاب پروتکل بومی و غیر بومی نیست و بیشتر تاکید آن بر توافق چند کاربر هست.

لیکویید استیکینگ حضانتی (Custodial Liquid Staking):

لیکویید استیکینگ حضانتی نیازمند یک سازمان یا نهاد کنترل شده هست. به صورتی که این سازمان یا نهاد متمرکز با کنترل کیف‌پول‌های کاربران در  فرآیند استیگینگ، توکن‌های وثیقه‌ای رو به ازای سپرده‌گذاری برای اون‌ها صادر می‌کنه.

لیکویید استیکینگ بومی (Native Liquid Staking):

لیکویید استیکینگ بومی فرایند استیکینگ یا توکنیزه کردن رو در محدوده یک پلتفرم انجام میده و به شبکه های جانبی نیازی نداره.

لیکویید استیکینگ غیربومی (Non-Native Liquid Staking):

لیکویید استیکینگ غیر بومی برای توکنیزه کردن فرایند لیکویید از یک پروتکل مجزا استفاده می کنه که نیاز به تایید نداره. در این روش برای نگهداری از دارایی های استیک شده و کنترل حساب ها در جریان عبور بلاک چین های گوناگون از قراردادهای هوشمند، استفاده میشه.

ریسک های لیکویید استیکینگ:

با اینکه لیکویید استیکینگ مزایای زیادی برای کاربران داره ولی با این حال خطرات و ریسک های مربوط به خودش رو هم داره.

·متمرکز شدن شبکه:

در شبکه هایی که براساس اثبات سهام کار می کنن، کاربرانی که توکن های بیشتری دارن، حق رای بیشتری هم دارن و بالعکس. حال کاربری می تونه با خرید سپرده های توکنیزه شده بیشتر، قدرت و حق رای بیشتری در شبکه دریافت کنه که در این صورت شبکه به سمت متمرکز بودن، میل می کنه و کنترل شبکه در اختیار کاربران اندک قرار می گیره.

• فروش حق رای:

همونطور که بیان کردیم استیکینگ باعث میشه کاربران به مقدار توکن هایی که دارن، حق رای و انتخاب در شبکه رو داشته باشن. اگه کاربران حق رای خودشون رو به به سایر کاربران واگذار کنن، در واقع حق رای خودشون برای تصمیم گیری های شبکه رو به دیگران انتقال دادن.

• اسلشینگ:

اسلشینگ جریمه ای هست که در شبکه های مبتنی بر اثبات سهام، برای رفتارهای نادرست کاربران تعریف شده. این جریمه می تونه شامل ممنوعیت فعالیت دائم یا موقت کاربران، از دست دادن بخشی از دارایی و... باشه.

نتیجه و جمع بندی:

همونطور که گفتیم لیکویید استیکینگ مکانیسمی هست که در آن می توان به صورت کارآمدتری به سپرده گذاری ارزهای دیجیتال در استخرهای نقدینگی پرداخت. کاربران شبکه های مبتنی بر الگوریتم اثبات سهام با قفل کردن دارایی هاشون، به ولیدتور شبکه تنبدیل میشن و با مشارکت در امور شبکه، پاداش می گیرن.