قرارداد هوشمند یا اسمارت کانترکت چیست؟ (بررسی صفر تا صد Smart contract)

1402/12/07
قرارداد هوشمند یا اسمارت کانترکت چیست؟ (بررسی صفر تا صد Smart contract)

فهرست مطالب


قرارداد هوشمند یا اسمارت کانترکت چیست؟، یکی از مشکلاتی که سازمان ها با آن همیشه دست و پنجه نرم می کنن، نبود اعتماد هنگام داد و ستد با سازمان ها و یا افراد دیگه هستش. بخاطر همین به علت عدم اعتماد و شفافیت، محتاطانه عمل کرده و زمان و هزینه زیادی صرف واسطه هایی میشه که توافقات شون رو نهایی کنن. اسمارت کانترکت ها این مشکل رو با حذف واسطه ها و فراهم کردن اعتماد و شفافیت حل میکنن. اگه میخواین بیشتر در مورد قراردادهای هوشمند بدونید، این مقاله رو حتما پیگیری کنید.

در ادامه مقاله مفهوم قرارداد سنتی رو توضیح خواهیم داد وسپس به اینکه قرارداد هوشمند چیست و ماهیت اون بر چه اساسی هست کامل بررسی خواهیم کرد. همچنین به بررسی تفاوت بین قرارداد سنتی و هوشمند میپردازیم  و چگونگی اجرا، مزایای قرارداد هوشمند، معایب قرارداد هوشمند وکاربردهای قرارداد هوشمند رو برای شما توضیح خواهیم داد و مثالهایی از استارت آپ هایی که از قرارداد هوشمند استفاده کرده اند و مهمترین پلتفرم های قرارداد هوشمند رو آوردیم و در نهایت به این پرداختیم که چجوری میشه یه قرارداد هوشمند رو نوشت و پیاده سازیش کرد. این مقاله رو تا انتها بخونین تا بدونید قرارداد هوشمند چیست و با صفر تا صد قرارداد های هوشمند آشنایی پیدا کنید. صرافی ارز دیجیتال بعنوان یکی از اصناف فعال در حوزه تبادل ارزهای دیجیتال هم برای خودشون توکن ها و ارزهایی رو ارائه دادن که نهایتا با قرارداد هوشمند ایجاد شده اند.

قرار داد معمولی یا سنتی چیست؟

قرار داد یعنی اینکه دو یا چند نفر با هم در مورد مسئله ای  توافق می کنن، برای مثال می تونیم به اجاره نامه ای که بین موجر و مستاجر بسته میشه اشاره کنیم که دو طرف معامله توافق می کنن که با پرداخت مبلغی از طرف مستاجر یه ملکی در اختیارش قرار داده بشه و در اجرای قرار داد ها ممکنه که ما در خیلی از موارد به یک سری واسطه ها نیاز داشته باشیم برای مثال به بانک ها یا مشاورین املاک یا دفاتر ثبت اسناد و ...
همچنین در قرار داد سنتی امکان تغییر در قرار داد  یا حذف مفاد اون و حتی تقلب وجود دارد.

 

Smart contract یا قرارداد هوشمند چیست؟

قرارداد هوشمند چیست؟

برای پاسخ ساده به این سوال که قرارداد هوشمند چیست، باید گفت که قراردادهای هوشمند Smart Contracts برنامه هایی دیجیتال هستن که در بلاکچین ذخیره و وقتی شرایط از پیش تعیین شده ای محقق بشه، بطور اتوماتیک اجرا میشن. معمولا از قراردادهای هوشمند برای اتوماتیک سازی اجرای توافقات استفاده میشه بطوریکه طرفین بتونن بدون دخالت هیچ واسطه ای یا بدون از دست دادن زمان، بلافاصله نسبت به نتیجه اون اطمینان داشته باشن. همچنین میتونن یک گردش کار رو بصورت خودکار دربیارن تا با محقق شدن شرایطی اقدام بعدی اجرا بشه.

قرار داد هوشمند و سنتی چه تفاوتی دارند؟

همانطور که گفتیم برای اجرا یا عقد قرار داد در حالت سنتی نیاز به واسطه هست و این در حالی هست که در قرار داد های هوشمند که با استفاده از فناوری بلاک چین کار میکنند اصلا نیازی به هیچ واسطه ای ندارن و ما رو از اینکه به واسطه ها مجبور باشیم اعتماد کنیم بی نیاز میکنن.
در زمانیکه یک قرار داد هوشمند در بلاک چین اجرا می شود مانند فعالیت های ارز دیجیتال دیگه ای که در این بستر انجام میشه غیر قابل دستکاری و تقلب هستن و امکان فسخ  از طرف یکی از طرفین یا تقلب در اون قرارداد وجود نداره و از این لحاظ از امنیت بسیار زیادی برخوردار هست.

تاریخچه ای از قراردادهای هوشمند

قرارداد هوشمند برای اولین بار توسط نیک زابو (Nick Szabo) در سال 1994 پیشنهاد شد. او یک متخصص علوم کامپیوتری بود که در سال 1998 دقیقا ده سال قبل از خلق بیت کوین، یک ارز دیجیتال به اسم بیت گولد (Bit Gold) رو اختراع کرد. اغلب شایعه میشه که نیک زابو در واقع همان ساتوشی ناکاموتو، مخترع ناشناس بیت کوین هستش ولی خودش اینو رد میکنه. 

زابو قراردادهای هوشمند رو به عنوان پروتوکل های تراکنشی کامپیوتری شده تعریف میکنه که شرایط یک معامله رو اجرا میکنن. او قصد داشت عملکرد متدهای تراکنش های الکترونیکی مثل تراکنش های انجام شده با دستگاه های پوز رو به دنیای دیجیتال بسط بده. 

زابو در مقاله خودش اجرای قراردادهای دارایی های مصنوعی (Synthetic Assets) مثل دارایی های مشتقه (derivatives) و اوراق قرضه (Bonds) رو پیشنهاد کرد. خیلی از پیش بینی های زابو که در مقالاتش عنوان کرده بود به روش هایی قبل از تکنولوژی بلاک چین محقق شد. به عنوان مثال، معامله دارایی های مشتقه در حال حاضر در قالب شبکه های کامپیوتری انجام میشن. ولی ایده زابو تا قبل از ظهور رمزارزها و مشخصا اتریوم هیچوقت عملیاتی نشد.

اجرای قرارداد هوشمند ارزهای دیجیتال چگونه است؟

قراردهای هوشمند ارز دیجیتال از طریق کدنویسی جملات شرطی مثل «اگر... آنگاه....» (if/when… then…) در بلاک چین اجرا میشه. وقتی شرایط قرارداد محقق و توسط شبکه ای از کامپیوترها تایید بشه، بندها و اقدامات قرارداد رو اجرا میکنن. این اقدامات میتونه شامل آزادسازی سرمایه برای طرف دیگر معامله، ثبت یه خودرو، صدور یه بلیط و... باشه. با انجام هر تراکنش، بلاکچین بروزرسانی میشه و این به این معنیه که تراکنش ها غیر قابل تغییر و برگشت هستن. به علاوه، نتایج اجرای قرارداد رو صرفا طرفهایی میتونن مشاهده کنن که بهشون اجازه داده شده. 

یک قرارداد هوشمند میتونه به تعداد مورد نیاز جمله و بند داشته باشه و هیچ محدودیتی نداره، بنابراین طرفین قرارداد میتونن اطمینان داشته باشن که قرارداد به صورت کامل و با تمام جزئیات نوشته و کامل اجرا خواهد شد. برای ایجاد این جملات، شرکت کنندگان در قرارداد باید نحوه نمایش تراکنشها و اطلاعات آنها در بلاک چین رو تعیین کنن، قوانین شرطی «اگر... آنگاه...» حاکم بر این تراکنش ها رو قبول کنن، استثناهای ممکن رو بررسی و در نظر داشته باشن و چارچوبی رو برای حل اختلافات تعریف کنن. 

اجرای قرارداد هوشمند

بعد از این موارد نوبت به این میرسه که قرارداد هوشمند توسط توسعه دهنده برنامه نویسی بشه، هرچند که سازمان هایی که از بلاک چین به عنوان کسب و کار استفاده میکنن بطور فزاینده ای قالب ها، رابط های وب و ابزارهای آنلاین دیگه ای برای کاربرها فراهم میکنن تا شکل دهی و ساختار بندی اسمارت کانترکت ها ساده تر بشه.

مزایای قرارداد هوشمند چیست چه ویژگی های مثبتی دارد؟

در ادامه مقاله به تعدادی از مزایای قرارداد هوشمند اشاره میکنیم:

• سرعت، کارآمدی و دقت

از مهمترین مزایای قرارداد هوشمند اینه که زمانی که یه شرط محقق شد، قرارداد فورا اجرا میشه چون که قراردادهای هوشمند دیجیتال، الکترونیکی و خودکار هستن. کاغذ بازی در کار نیست و زمانی صرف تصحیح خطاها نمیشه، مواردی که در قراردادهای سنتی ممکنه وجود داشته باشه.

• اعتماد و شفافیت

دومین مورد از مزایای قرارداد هوشمند یا اسمارت کانترکت اعتماد و شفافیت هست، چون که هیچ طرف سومی دخالت نداره و تاریخچه رمزنگاری شده تراکنش ها بین شرکت کنندگان در قرارداد به اشتراک گذاشته میشه، بنابراین جایی برای نگرانی از بابت تغییر اطلاعات به خاطر منافع شخصی در اسمارت کانترکتSmart Contract وجود نداره.

• امنیت

یکی دیگه از مزایای قرارداد هوشمند امنیت اونه. تاریخچه تراکنش ها در بلاک چین رمز نگاری شده و به این خاطر تقریبا غیر ممکنه که هک بشه. همچنین، هر رکورد (یک تراکنش ثبت شده) در یه دفتر کل توزیع شده (Distributed Ledger) به رکوردهای قبلی و بعدی متصل شده، هکرها مجبورند کل زنجیره رو هک کنن تا یک تراکنش مشخص رو تغییر بدن.

• صرفه جویی

آخرین مورد از مزایای قرارداد هوشمند که میخوایم بهش اشاره کنیم، صرفه جویی هستش. قراردادهای هوشمند یا اسمارت کانترکت ها نیاز به واسطه ها رو برای انجام تراکنش ها حذف میکنن، در نتیجه در دستمزدها و زمان صرفه جویی میشه.

مزایای قرارداد هوشمند صرفا به موارد بالا محدود نمیشه ولی به خاطر طولانی نشدن مقاله به این موارد بسنده میکنیم.

مزایای قرارداد هوشمند

معایب قرارداد هوشمند چیست و چه محدودیت هایی دارد؟

قراردادهای هوشمند بدون نقص نیستن و نقاط منفی هم دارن. در ادامه مطلب به چند مورد از معایب قرارداد هوشمند اشاره میکنیم و محدودیت های اون رو توضیح می دیم:

• تغییر دادنشون سخته

تغییر دادن قراردادهای هوشمند خیلی دشوار و تقریبا غیر ممکنه، تصحیح هر اشتباه کوچیکی ممکنه زمان بر باشه و گرون تموم بشه.

• ممکنه خلاهایی داشته باشن

طبق توافقات سنتی که بر پایه حسن نیت هستن، طرفین با انصاف معامله میکنن و سود غیر اخلاقی از توافق نمیبرن. این در حالیه که خلاهای کوچیک احتمالی در کدنویسی قرارداد، اطمینان از رعایت شرایط مطابق با آنچه توافق شده است رو دشوار میکنه.

• ممکنه واسطه ها حذف نشن و صرفا نقششون تغییر کنه

با وجود اینکه smart contract ها به دنبال اینن که دخالت اشخاص ثالث رو حذف کنن، ولی حذف اونها اونقدرها هم راحت نیست، لااقل فعلا. اشخاص ثالث در قراردادهای هوشمند هم حضور دارن ولی نقششون متفاوت از نقشیه که در قراردادهای سنتی داشتن. برای مثال، نیاز نیست وکیل بگیرین برای آماده کردن و تنظیم قراردادها، اما احتمالا برنامه نویس هایی مورد نیاز خواهند بود تا شرایط قرارداد رو متوجه بشن یا قرارداد رو کدنویسی کنن.

• جملات ابهام آمیز

با توجه به این که قراردادهای هوشمند کدنویسی میشن، ممکنه شامل جملاتی باشن که برای همه به راحتی قابل فهم نیستن. به علاوه، قراردادهای هوشمند ممکنه جملات و شرایط مبهم رو به صورت ناقص اجرا کنه، طوری که ما قصدشو نداشتیم.

کاربردهای قرارداد هوشمند

کاربردهای قرارداد هوشمند چیست؟

در این قسمت از مقاله به تعدادی از کاربردهای قرارداد هوشمند میپردازیم. اسمارت کانترکت ها در طیف گسترده ای از زمینه های مختلف قابلیت استفاده دارن، از حوزه مراقبت های پزشکی گرفته و زنجیره تامین گرفته تا خدمات مالی که در ادامه مقاله به چند مورد از کاربردهای اسمارت کانترکت ها اشاره میشه.

1. سیستم های رای گیری و انتخابات:

اولین مورد از کاربردهای قرارداد هوشمند قابلیت بکارگیری این قراردادها در پروسه برگزاری رای گیری هستش. قراردادهای هوشمند محیط امنی رو ایجاد میکنن که سیستم رای گیری رو کمتر در معرض تقلب قرار میده. رای ها در قرارداد هوشمند توسط لجر یا دفتر کل (Ledger) محافظت میشه که خیلی سخته کشف رمز بشه. ضمنا Smart Contract ها باعث افزایش مشارکت در رای گیری ها میشه، چیزی که بطور سنتی خیلی پایینه به علت سیستم ناکارآمدی که مستلزم ایستادن تو صف، اعلام هویت و پر کردن فرمهاست. در نتیجه، رای گیری آنلاین در بستر بلاک چین و اسمارت چین میتونه باعث افزایش مشارکت بشه. 

قراردادهای هوشمند

2. مراقبت های پزشکی:

دومین مورد از کاربردهای قرارداد هوشمند در حوزه خدمات پزشکی هستش. بلاکچین میتونه اطلاعات پزشکی بیمارها رو به صورت رمز نگاری شده و با کلید خصوصی ذخیره کنه، در نتیجه صرفا افراد خاصی میتونن اجازه داشته باشن به اطلاعات خصوصیشون دسترسی داشته باشن. به طور مشابهی، امکان انجام تحقیقات به صورت سری و امن هم در قالب اسمارت کانترکت ها وجود داره.

کلیه رسیدهای خدمات پزشکی بیماران قابلیت ذخیره در بلاکچین رو دارن که میتونن به عنوان سند استفاده از خدمات پزشکی به صورت خودکار با شرکت های بیمه به اشتراک گذاشته بشن. علاوه بر این، دفتر کل یا لجر Ledger میتونه در فعالیت های مختلف از قبیل مدیریت منابع، نظارت بر داروها، رعایت قوانین و مقررات و دیگر موارد استفاده بشه.

3. زنجیره تامین

مورد بعدی از کاربردهای قرارداد هوشمند در حوزه زنجیره تامین هستش. در روش های سنتی، زنجیره های تامین از کاغذ بازی و دست به دست شدن فرم های کاغذی درکانال های مختلف جهت تاییدشون رنج میبرن. این پروسه وقت گیر و پر زحمت ریسک کلاهبرداری و ضرر رو افزایش میده.

بلاک چین این ریسک ها رو میتونه از طریق تحویل امن و قابل دسترس ورژن دیجیتال و الکترونیک به همه بخش های دخیل در زنجیره، برطرف کنه. smart contract ها میتونن در مدیریت کالاهای موجود و خودکارسازی پرداخت ها و اقدامات کمک کننده باشه. 

4. خدمات مالی

آخرین مورد از کاربردهای قرارداد هوشمند که میخوایم راجبش صحبت کنیم، مربوط به خدمات مالی میشه. قراردادهای هوشمند در تحول خدمات مالی سنتی از راه های گوناگون کمک میکنه. در مورد مطالبات بیمه، اسمارت کانترکت ها کنترل ارورها، رهگیری و پرداخت ها رو درصورت تایید مطالبات انجام میدن. مثلا، به محض صدور گواهی فوت، حق بیمه اون پرداخت میشه قبل از اینکه ذینفعان طرح ادعایی داشته باشن.

این قراردادها ابزارهای لازم برای نگهداری از دفاتر مالی رو در خودشون دارند و امکان نفوذ به سوابق حسابداری شرکت ها و موسسات رو از بین میبرن. سهامداران رو قادر میکنن تا به طور شفاف در روند تصمیم گیری یا تصمیم سازی مشارکت داشته باشن. اسمارت کانترکت ها در تسویه معاملات هم نقش دارن، به این معنی که به محض اینکه مورد معامله به خریدار تحویل داده شد، وجوه مالی هم به موقع و به درستی طبق توافق به فروشنده انتقال داده میشه.

در قسمت بالا به مهمترین کاربردهای قرارداد هوشمند اشاره کردیم ولی صرفا محدود به موارد بالا نمیشه. در ادامه مطلب به مثالهایی واقعی از کاربردهای smart contract ها در کسب و کارها و استارت اپ ها اشاره میشه:

• افزایش اعتماد در رابطه بین خرده فروش – تامین کننده

موسسه The Home Depot از قرادادهای هوشمند در بلاک چین استفاده میکنه تا سریعا اختلافات با دستفروش ها رو حل کنه. بوسیله ارتباطات به موقع و شفافیت افزایش یافته در زنجیره تامین، دستفروش ها ارتباطات قویتری با تامین کننده ها ایجاد میکنن که منجر به زمان بیشتر برای خلاقیت و کارهای اساسی تر میشه.

• تجارت بین المللی سریعتر و کارآمدتر

با جوین شدن در وبسایت we.trade – شبکه مالی تجارت – کسب و کارها یک اکوسیستم مبتنی بر اعتماد به تجارت جهانی ایجاد میکنن. we.trade بعنوان یک پلتفرم بلاک چین محور، با استفاده از قوانین استاندارد سازی شده و امکانات ساده سازی شده معاملات، باعث کاهش اصطکاک و ریسک و در عین حال تسهیل روند معاملات و افزایش فرصت های معاملاتی برای کمپانی ها و بانک ها میشه.

• حفاظت از کارآمدی داروها

Sonoco و IBM به کمک قرارداد هوشمند و بلاک چین تلاش میکنن تا از طریق افزایش شفافیت زنجیره تامین مشکلات مربوط به حمل و نقل داروهای حیاتی رو کاهش بدن. فارما پورتال Pharma Portal یک پلتفرم مبتنی بر بلاک چین هستش که داروهای تحت کنترل دما رو از طریق زنجیره تامین ردیابی میکنه تا اطلاعات قابل اعتماد، قابل اطمینان و دقیقی رو برای طرفهای مختلف فراهم کنه.

مهمترین پلتفرم های قرارداد هوشمند چیست؟

مهمترین پلتفرم های قرارداد هوشمند

با ظهور نسل دوم بلاک چین ها، رمزارزها و بلاکچین های مختلفی علاقه مند به تنظیم قراردادهای هوشمند شدن و از این پتانسیل استفاده کردن تا خودشون رو به عنوان یکی از پلتفرم های قرارداد هوشمند معرفی کنن. قراردادهای هوشمند موتور محرکه بازار مالی غیر متمرکز یا دیفای (DeFi) هستن، در واقع دیفای به اپلیکیشن های مختلفی اشاره داره که واسطه ها رو حذف میکنن. این اپلیکیشن های غیر متمرکز (ِDApps) روی پلتفرمهای قرادادهای هوشمند ساخته میشن.در ادامه مطلب به چند مورد از مهمترین پلتفرم های قرارداد هوشمند بدون ترتیب خاصی اشاره میشه:

• اتریوم (Ethereum)

اتریوم اولین رمزارزی هستش که اسمارت کانترکت ها رو راه اندازی کرد و به عنوان اولین مورد از پلتفرم های قرارداد هوشمند شناخته میشه و به تبع اون بزرگترین سهم از بازار اپلیکیشن های غیر متمرکز رو در اختیار داره. مطابق آمار وبسایت State of the DApps حدود80 درصد اپلیکیشن های غیرمتمرکز DApps در شبکه اتریوم اجرا میشن. 

متاسفانه اتریوم قربانی موفقیت خودش شده، درسته اتریوم جزو اولین پلتفرم های قرارداد هوشمند هستش ولی شبکه اتریوم شدیدا پرترافیکه و ردپای کربن بالایی داره طوریکه توسعه دهنده ها از میزان بالای کارمزد تراکنش ها (گس فی - gas fee) ناراضی هستن. شبکه اتریوم مثل یه ماشین گرانبهای قدیمی میمونه که در سربالایی دود میکنه. اتریوم همچنین با بلاکچین های دیگه هم خوب کار نمیکنه.

Eth 2 که بروزرسانی جدید شبکه اتریوم برای حل بعضی از این مشکلات هستش در راهه ولی حداقل تا آخر سال 2022 تموم نمیشه. یه سری رمزارزهای دیگه مثل پولیگون (Polygon – Matic) نوع جدیدی از بلاک چین ارائه کرده اند که با عنوان لایه دو شناخته شده و روی شبکه اتریوم سوار میشه و تراکنش ها رو سریعتر و ارزون تر انجام میده. 

• سولانا (Solana)

مورد بعدی از پلتفرم های قرارداد هوشمند سولانا هستش. سولانا سریعترین شبکه رو با سرعت 50 هزار TPS (50 هزار تراکنش در ثانیه) در بین بلاک چین های مختلف داره. در مقام مقایسه، اتریوم 15 تا 50 هزار TPS داره، هرچند که با راه اندازی Eth 2 بطور چشمگیری سرعتش افزایش پیدا میکنه. میانگین کارمزد در شبکه سولانا کسری از یک سنت هست.

شبکه سولانا از گواه اثبات تاریخچه Proof of History استفاده میکنه تا تراکنش ها رو پردازش کنه. بدون اینکه خیلی وارد جزئیات فنی بشیم و به بیان ساده، این بلاک چین با آمیختن برچسب های زمانی Timestamps در پیشینه تراکنش ها، توان محاسباتی خودشو برای چک کردن تراکنش هایی که پیش از این پردازش شده اند، تلف نمیکنه. 

سولانا حدود 400 پروژه در حال اجرا در سیستم خودش داره که شامل استیبل کوین (Stable Coin) در حال رشد USDC میشه. USDC هم در شبکه اتریوم و هم در شبکه سولانا در حال اجراست.شما عزیزان برای داشتن اطلاعات بیشتردر مورد ارز سولانا می تونین به سایت صرافی ارز دیجیتال ایران بایننس مراجعه کنید و در بخش مقالات جستجو کرده و مطالعه کنین.

• پولکادات (Polcadot)

شبکه بعدی به عنوان یکی از پلتفرم های قرارداد هوشمند، پولکادات هستش. ویژگی که سولانا را از بقیه شبکه ها متمایز میکنه سرعت بالاشه، در حالی که قابلیت ارتباط و همکاری پولکادات با بقیه شبکه ها (Interoperability) باعث تمایز این بلاک چین میشه. پولکادات از چیزی به نام پاراچِین (Parachain) استفاده میکنه. این پاراچِین ها به صورت موازی با بلاک چین اصلی کار میکنه و باعث میشه تراکنش ها با سرعت بیشتری پردازش بشن. اسمارت کانترکت ها در شبکه پولکادات در پاراچِین ها پیاده میشن نه در بلاک چین اصلی.

• ارگو (Ergo)

ارگو یکی دیگه از پلتفرم های قرارداد هوشمند شناخته میشه. این پلتفرم هیچ کارمزدی نمیگیره و از این نظر با بقیه رمزارزهای موجود در این لیست متفاوته. ارگو برای پردازش قراردادهای هوشمند پیچیده تر طراحی شده و از این نظر برای صنعت دیفای DeFi جذابه. اما هنوز در صرافی های زیادی لیست نشده و برای رسیدن به هدف خودش کار زیادی داره.

• آلگوراند (Algorand)

همانند بقیه پلتفرم های قرارداد هوشمند، آلگوراند نوید هزینه های پایین تر، مقیاس پذیری بالاتر و سرعت بیشتر رو میده بدون قربانی کردن امنیت. شخص پشت این پروژه استاد دانشگاه ام آی تی MIT، سیلویو میکالی Silvio Micali هستش که در کنار سایر اقداماتش، اولویت خاصی به دسترس پذیری زبان قراردادهای هوشمند داده.

توسعه دهندگان برای نوشتن قراردادهای هوشمند در شبکه آلگوراند از زبان های برنامه نویسی مختلفی میتونن بهره ببرن. یکی از اونها زبان برنامه نویسی کلریتی Clarity هستش. این زبان برای این طراحی شده که کاربرها حتی اگه توسعه دهنده حرفه ای و باتجربه ای نباشن به راحتی بتونن قراردادهای هوشمند رو متوجه بشن.

• کاردانو (Cardano)

اگر سخت گیر باشیم نباید کاردانو در لیست پلتفرم های قرارداد هوشمند باشه چون هنوز امکان قرارداد هوشمند در این شبکه فعال نشده. با این وجود بررسی این شبکه شاید خالی از لطف نباشه، چون خبر به روز رسانی این بلاک چین که خیلی وقته منتظرشیم این رمز ارز رو وارد لیست مهمترین رمزارزهای دنیای کریپتو با بیشترین مارکت کپ (Market Cap) کرده.

کاردانو رویکرد آهسته و پیوسته برای توسعه خودش اتخاذ کرده. هر مرحله از توسعه این شبکه پییر ریویو (Peer-Review) میشه یعنی توسط متخصصان دیگه به دقت بررسی، بازبینی و تست میشه و این باعث شده زمان خیلی زیادی طول بکشه تا امکانی رو معرفی کنن که بقیه رقبا چند سالی هست دارن اجراش میکنن. اما این انتظار وجود داره که وقتی قراردادهای هوشمند رو راه اندازی کرد سریعا بتونه جبران کنه.

نوشتن و پیاده سازی قرارداد هوشمند

نوشتن و پیاده سازی قرارداد هوشمند در شبکه اتریوم

هر کسی میتونه قرارداد هوشمند بنویسه و روی شبکه پیاده سازیش کنه. فقط کافیه با یکی از زبان های برنامه نویسی مربوط به قراردادهای هوشمند آشنایی داشته باشین، البته میتونین از افراد دیگه یا وبسایت هایی که کدهای آماده دارن کمک بگیرین. همچنین باید مقدار کافی ETH داشته باشین تا قراردادتون رو پیاده سازی کنین. پیاده سازی قرارداد هوشمند در واقع یه تراکنشه، بنابراین نیاز دارین که گس (Gas) پرداخت کنین مثل زمانی که میخواین ETH انتقال بدین. با این تفاوت که گس مورد نیاز برای پیاده سازی اسمارت کانترکت خیلی بالاتره. زبان های برنامه نویسی که روی شبکه اتریوم میتونین ازشون برای نوشتن قرارداد استفاده کنین سالیدیتی (Solidity) و وایپر (Vyper) هستش. 

قرارداد هوشمند در شبکه اتریوم در واقع اسکریپت مستقلی هستش که با زبان برنامه نویسی سالیدیتی Solidity نوشته و در JSON ترجمه یا کامپایل (تبدیل کد منبع به کد ماشین) میشه و در آدرس خاصی در بلاک چین پیاده میشه. بعد میتونیم قرارداد هوشمند پیاده سازی شده در یه آدرس خاص رو با وارد کردن داده های دقیق همراه با مقداری اتریوم و فراخوانی تابع ترجمه (کامپایل) شده و پیاده سازی شده سالیدیتی اجرا کنیم. 

در مقاله های بعدی نمونه ای از ایجاد اسمارت کانترکت در شبکه اتریوم با زبان برنامه نویسی سالیدیتی رو منتشر میکنیم.

اسمارت کانترکت با کارمزدی متناسب با فضای اشغال شده توسط کد در دیتابیس غیرمتمرکز پیاده سازی میشه. بنابراین میتونیم قرارداد هوشمند رو مجموعه ای از کدهای ذخیره شده در شبکه بلاک چین بدونیم که شرایطی رو تعریف میکنه که همه طرف های قرارداد باید قبولشون کنن.

اسمارت کانترکت ها در شبکه اتریوم عمومی هستن، یعنی شما میتونین قرارداد های دیگه رو روی قرارداد خودتون فراخوانی کنین تا گسترشش بدین.

چرا قراردادهای هوشمند مهم هستند؟

شاید این سوال برای شما نیز پیش آمده باشد که چرا قراردادهای هوشمند مهم هستند؟ ما می توانیم در پاسخ به این سوال بگوییم که قراردادهای هوشمند در صنایع به ویژه بازار ارزهای دیجیتال انقلاب بزرگی را به پا می کنند، چون این فناوری آنقدر هوشمندانه تنظیم می شود که تحولی بدون نقص را تضمین می کند. به عنوان مثال اگر شما می خواهید یک وسیله ای را خرید و فروش کنید، برای این کار باید زمان و انرژی زیادی صرف کنید و به بنگاه های معاملاتی مختلفی مراجعه کنید. در اینجا قراردادهای هوشمند وارد می شوند و انجام معاملات شما را آسان تر می کنند.

توجه داشته باشید که قراردادهای هوشمند یا اسمارت کانترکت ها از این جهت کارآمد هستند که موضوع اعتماد را به کلی در بازار ارزهای دیجیتال و سایر بازارهای مالی برطرف کرده اند. همچنین در این قراردادها برای فروش منزل به قیمت مشخص تعریف شده است و شخص تنها در حالتی می تواند مالک خانه شود که مقداری پول ثبت شده در سیستم را بپردازد. علاوه بر این، قرارداد هوشمند نوعی قرارداد برنامه نویسی شده مبتنی بر بلاک چین است که تمام شرایط قرارداد را بررسی کرده و بدون واسطه قرارداد را به وجود می آورد.

برای ایجاد قرارداد هوشمند به چه چیزهایی نیاز داریم؟

همانطور که گفته شد، قرارداد هوشمند یک قرارداد رمزنگاری شده در بازار ارز دیجیتال است که شما می توانید از این قرارداد استفاده کنید. شما برای ایجاد یک قرارداد هوشمند به چیزهای مختلفی نیاز دارید. در ادامه سعی می کنیم به بررسی موارد لازم برای ایجاد قرارداد هوشمند بپردازیم:

• موضوع قرارداد: این برنامه باید به کالا و محصولات تحت قرارداد برای قفل کردن و باز کردن اتوماتیک آنها دسترسی داشته باشد.

• امضاهای دیجیتال: تمامی مشارکت کنندگان با امضای قرارداد از طریق کلیدهای خصوصی خود توافق نامه را شروع می کنند.

• شرایط قرارداد: شرایط قرارداد هوشمند مانند یک رشته دقیق از عملیات تعریف می شود و تمامی شرکت کنندگان باید این شرایط را امضا کنند.

• پلتفرم غیرمتمرکز: اسمارت کانترکت روی بلاک چین پلتفرم قرار می گیرد و بین گره های این پلتفرم نیز توزیع می شود.

جمع بندی و نتیجه 

در این مقاله درصدد بودیم تا به این پرسش جواب بدیم که اسمارت کانترکت Smart Contract یا قرارداد هوشمند چیست و چه اهمیتی داره. در بخش اول تعریفی از قراردادهای سنتی و هوشمند ارائه کردیم وتفاوت بین این دو رو بیان کردیم وگفتیم که چرا این قراردادها اهمیت دارن. بعد به پیشینه ای از ارزهای دیجیتال پرداختیم. در ادامه به نحوه اجرای قراردادهای هوشمند اشاره کردیم و توضیح دادیم که smart contract ها مجموعه ای از جملات شرطی «اگر... آنگاه...» (if/when…then…) هستن و هر موقع شرط جمله محقق شد بلافاصله اقدامات قرارداد اجرا میشه. در گام بعدی، به مهمترین مزایای قرارداد هوشمند ارزهای دیجیتال را عنوان کردیم. بعدا، از معایب قرارداد هوشمند ومحدودیت های مهم این قراردادها صحبت شد.

در ادامه مطلب به کاربردهای قرارداد هوشمند در دنیای کریپتو اشاره کردیم. بعد چند مثال از استارت اپ هایی که از بلاک چین و اسمارت کانترکت برای اهدافشون استفاده کردن آوردیم. مورد مهم بعدی که در مقاله مون اشاره کردیم مهمترین پلتفرم های قرارداد هوشمند بود. در نهایت این رو توضیح دادیم که چطور میشه یه قرارداد هوشمند رو در شبکه اتریوم بنویسیم و پیاده سازیش کنیم. در پایان پیشنهاد می کنیم مقاله فناوری های ارز دیجیتال رو هم مطالعه کنید تا اطلاعات بیشتری از ایم موضوع هم داشته باشید.


نظرات کاربران در مورد قرارداد هوشمند یا اسمارت کانترکت چیست؟ (بررسی صفر تا صد Smart contract)
  • آیا قرار داد هوشمند یک ارز رو میشه مثل وایت پیپر یک ارز دیجیتال مشاهده کرد؟

    • بله میشه از سایت هایی مثل سایت Etherscanقرار داد هوشمند یک ارز دیجیتال رو مشاهده کرد.

    • بله میشه از سایت هایی مثل سایت Etherscanقرار داد هوشمند یک ارز دیجیتال رو مشاهده کرد.

    سلام من به منظور استخراج USDTقرار داد هوشمندی را امضا نمودم و حتی قربانی شدم حدود 471 USDTمن توسط صاحب قرار داد از کیف پول ترون لینک پرو خارج و درواقع کلاهبرداری شد .به نظر شما موقع عقد قرار داد میشه از طریق ترون اسکن آدرس ولت طرف را ادیت یاعوض کرد؟

    چطور میشه به اصالت یک قرارداد هوشمند پی برد؟ کسی میدونه

    من فکر می کنم یکی از راه هاش اینه کد هاش رو تو گیت هاب چک کنی و ببینی آپدیت میشه کلا یانه

    خیلیا با همین قرارداد های هوشمند هم کلاهبرداری می کنن

    ممنون بابت اطلاعات خوبتون

    سوالی دارم در هیستوری یا همون تاریخچه کیف پول ترون لینک پرو من جلوی بعضی از تراکنش ها نوشته اسمارت کانترکت ولی بعضی ها رو فقط نوشته انتقال داده شده ...معنیش چی هست ؟ چیو در مورد اون تراکنش میخواد بگه ؟؟ یعنی اون تراکنش مربوط به قرارداد هوشمند هست؟

    آیا واقعا قرار داده های هوشند معتبر و قابل اطمینان هستند؟

    آیا امکان کلاهبرداری از طریق قراردادهای هوشمند وجود دارد؟

    سلام دوستان .جدیدا یه قراردادهوشمند اومده بر روی شبکه ی بی آن بی .که میگه ازطرف بایننس هست و برای اینکه ارز bnbتراکتش هاش بیشتر بشه و دیده بشه اومده .طرزکارش هم اینطوریه که شما 100دلار وارد کانترکت میکنی و به دونفر هم میگی 100دلار وارد کنن وهمینطوربا

سوال امنیتی :9+88 = ?