آیا بیت کوین در ایران قانونی است؟

باسلام و عرض ادب به تک تک مخاطبین عزیز، بار دیگه در کنار شما هستیم با یک مقاله بسیار جذاب دیگه، تحت عنوان، ایا بیت کوین در ایران قانونی است؟ از آنجا که صنعت ارز دیجیتال، یک فناوری به روزی هستش و زیرساخت ‌های اصولی آن در حال تکمیله، کاملا روشنه که، در سراسر کشورهای جهان در رابطه با قیمت بیت کوین و یا دیگر آلتکوین ها، تصمیمات قاطع و مدونی نگرفته باشن. مسئولان قوۀ اجرایی(دولت) و نهادهای قانون ‌گذار در ایران (مجلس شورای اسلامی) نیز در سال های اخیر صحبت های مختلفی در رابطه با این که، آیا بیت کوین قانونی هست داشتن. اما در حال حاضر ذخیره سازی یا سرمایه گذاری بیت کوین در ایران در موضوعات جرم ‌انگاری لحاظ نشده در واقع در قانون پیش بینی نشده. بنابراین خریداری، به فروش رساندن و نگهداری ارزهای رمزنگاری برای همه مردم آزاد هست.

و اما در مورد استخراج بیت کوین می تونیم بگیم که، صاحبان ماینرهای استخراج بیت کوین با گرفتن مجوزهای لازم از ارگان های مربوطه در وزارت صمت، وزارت نیرو و اداره گمرکات می تونن به فعالیت بپردازن. در ضمن بانک ها، صرافی ها و دیگر موسسات مالی در حال حاضر مجاز به کار و انجام معاملات و مبادلات با ارزهای دیجیتال نیستن. صرافی ها به صورت غیر رسمی انجام مبادلات رمزارزها را با ریال انجام میدن. همچنین سپرده سازی بیت کوین و دیگر آلتکوین ها در بانک های معمولی کشور امکان پذیر نیستش. برای کسب اطلاعات بیشتر لطفا با ما همراه باشین.

بیت کوین چیست؟

در این قسمت از مقاله، ایا بیت کوین در ایران قانونی است؟ ما قصد داریم ابتدا به ساکن تعریفی از بیت کوین چیست؟ رو براتون ارائه بدیم. تا با این پیش زمینه، شما رو با چارچوب قانونی بیت کوین در ایران اشنا کنیم. همانطور که می دونین بیت کوین یک ارز دیجیتال مانند؛ پول‌ رایج کشورهاست و کارکرد عمده‌ی آن انجام تبادلات مالی بین افراد هست. کارکرد کلی این ارز مشابه دلار آمریکا و ریال ایران هست. اما بین این ارز و ارزهایی مانند دلار تفاوت‌ های مهمی نیز وجود داره. یکی از مهم‌ ترین تفاوت‌ ها این که، این توکن توسط دولت‌ ها و نهادهای مالی ایجاد نشده و پشتوانه ‌ای جز مقبولیت عمومی نداره. تاریخچه بیت کوین نشان میده که این ارز نوعی پول دیجیتال هاست که بعد از بحران مالی سال ۲۰۰۸ آمریکا به وجود اومده. بحرانی که یکی از عمیق‌ترین بحران‌ های اقتصادی آمریکا و جهان در طول تاریخ بود. ارزی که فارغ از بانک ‌ها و بحران‌ های اقتصادی، تلاش می ‌کنه که ارزش پول کاربرانش را حفظ کنه و حتی آن را افزایش بده.

مقاله پیشنهادی: آینده بیت کوین چیست؟

بیت کوین ویژگی‌ های منحصر به فردی داره که آن را از ارزهای سنتی به‌ عنوان ابزاری جهانی برای مبادله جدا می‌ کنه. بانک‌ های مرکزی یا مقامات پولی تعداد بیت کوین را کنترل نمی ‌کنن و کاملاً غیرمتمرکز هست. هرکسی که رایانه داره می‌ تونه آدرس Bitcoin خود را برای دریافت یا انتقال بیت کوین در عرض چند ثانیه تنظیم کنه. بنابراین می تونیم بگیم که، بیت کوین به صورت ناشناس عمل می کنه و ارز رمزنگاری‌ شده به کاربران این امکان رو میده چندین آدرس را حفظ کنن و تنظیم آدرس نیازی به اطلاعات شخصی نیز نداره. اگر بخواهیم تعریف فنی‌ تری برای مفهوم بیت کوین ارائه بدیم باید بگیم بیت کوین یک ارز رمزنگاری‌ شده همتا به همتا (P2P) هست همانطور که گفتیم به صورت غیرمتمرکز اداره می‌ شه و تمام سابقه آن به صورت زنجیره‌ وار، بر روی دفتر کلی به نام بلاک چین ذخیره می‌ شه. چرا که، این ارز توسط یک الگوریتم ریاضی تولید می‌ شه و کار می ‌کنه. در این ارز دیجیتال وظیفه ثبت و نگهداری تراکنش‌ ها بر عهده‌ی دستگاه‌ های محاسباتی هست که کار تولید را نیز برعهده دارن. الگوریتم ریاضی این ارز در واقع یک تکنولوژی رمزنگاری شده بر پایه بلاک چینه که هم ‌زمان با فراهم کردن شفافیت شبکه، حریم خصوصی کاربران را حفظ می ‌کنه. به این معنا که با وجود فراهم بودن امکان ناشناس بودن در شبکه، همه‌ی کاربران به جزئیات اطلاعات تراکنش‌ ها دسترسی دارن.

قانون‌گذاری بیت کوین و به طور کلی بازار ارزهای دیجیتال، یکی از جنجالی‌ ترین مسائلی هست که این حوزه با آن دست و پنجه نرم می‌ کنه. قانون‌گذاران کشورهای مختلف رویکردهای متفاوتی نسبت به این حوزه دارن و هر کدام، قوانین خاص خودشون رو برای فعالیت‌ های مربوط به این حوزه تصویب می کنن بعضی دولت ‌ها نیز ترجیح میدن فعلا به قانون‌گذاری این حوزه ورود نکنن. البته عدم قانون‌گذاری مشخص برای بیت کوین، نشان‌دهنده غیرقانونی بودن اون نیست. در ادامه مقاله بیشتر توضیح خواهیم داد.

ایا بیت کوین در ایران قانونی است؟

حال نوبت به این رسیده تا در این قسمت از مقاله، ارز دیجیتال بیت کوین رو از منظر قانون ایران مورد بررسی قرار بدیم و به این سئوال پاسخ بدیم که ایا بیت کوین در ایران قانونی است؟ بهتره بدونین که، به موجب ماده 2 قانون مجازات اسلامی مصوب 1392 هر رفتاری اعم از فعل یا ترک فعل که در قانون براش مجازات در نظر گرفته نشده جرم محسوب نمی شه به موجب این قانون، استفاده و خرید و فروش و ذخیره سازی ارز بیت کوین تا جایی که باعث ایجاد جرمی نشه مجاز هست. گرچه قوانین فعالیت در حوزه بیت کوین و دیگر آلتکوین ها در ایران اعلام رسمی نشده، ولی به کار بردن بیت کوین تحت عنوان سرمایه ‌گذاری و یا ذخیره سازی در کشور جزء جرائم محسوب نمی شه. پس می تونیم بگیم که، کسی که دارایی هایی از جنس بیت کوین داره و یا آن را سرمایه گذاری می کنه، مجرم نیست.

مقاله پیشنهادی: بیمه عمر یا خرید بیت کوین

اما اگر افراد از این ارز برای انجام کلاهبرداری یا پول ‌شویی استفاده کنن جرم محسوب می شه. درصورتی ‌که فردی با استفاده از این ارز اعمال مجرمانه انجام بده توسط پلیس و قوه قضاییه تحت پیگیری و مجازات قرار می‌گیره. از آنجا که مراجع قانونی وظیفه مقابله با کلاهبرداری ها و جرائم اینترنتی رو دارن، بنابراین گذشته از آنکه بیت کوین قانونی هستست یا خیر، این مراجع می تونن در صورت مواجهه با خلافی از سوی ارز دیجیتال که از طریق اینترنت صورت می گیره، این موضوع رو پیگیری می کنن. به این شکل که، اگر بر علیه فردی در حوزه بیت کوین یا دیگر رمزارزها، جرمی از قبیل کلاهبرداری انجام بشه و یا از جانب هکرها به سپرده و اطلاعات شخصی او حمله ای صورت بگیره و یا شخصی به تعهدات خود در حوزه رمزارز پای بند نباشه، آن فرد می تونه به مقامات رسمی قضایی شکایت کنه و شکایت او مورد رسیدگی قرار می گیره. به عبارت دیگه نیروی انتظامی و پلیس فتا در مقابل کلاهبرداری ‌های این حوزه به‌ع نوان یک فناوری، مسئولیت ‌هایی دارن و اختیاراتی برای پیگیری این موارد و برخورد با متخلفان و مجرمان به اون ها داده شده.

بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران در ۹ دی ‌ماه ۱۳۹۶، طی یک اطلاعیه رسمی استفاده از بیت کوین و سایر رمز ارزهای این ‌چنینی در تمام مراکز پولی و مالی کشور را ممنوع اعلام کرد. طبق این اطلاعیه هرگونه استفاده و خرید و فروش بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال در بانک‌ ها، موسسات مالی و صرافی‌ های دارای مجوز بانک مرکزی رسماً ممنوع اعلام شده. در ضمن در ۳۱ تیر‌ماه ۱۳۹۸ رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، از موافقت کمیسیون اقتصادی دولت با به رسمیت شناختن صنعت «بیت کوین» خبر داد. در 10 اسفند سال1399 رئیس‌کل بانک مرکزی ایران، در مصاحبه ‌ای نه‌ چندان شفاف اعلام کرد به ‌زودی برای خرید و فروش بیت کوین چند صرافی معرفی می شه که استخراج ‌کنندگان می ‌تونن در آن ها ارز خود را به فروش برسونن. با این وجود هیچ قانونی برای ارزهای دیجیتال تا زمان نگارش این مقاله وضع نشده و مجوزی برای انجام معاملات رمز ارز، نه برای هیچ شخصی و نه هیچ ‌یک از موسسات در نظر گرفته نشده.

مقاله پیشنهادی: بیت کوین صد هزار دلاری؛ رویا یا واقعیت؟

آیا راه اندازی کسب و کار در فضای بیت کوین قانونی است؟

در این قسمت از مقاله، سعی می کنیم به بررسی این موضوع بپردازیم که، آیا راه اندازی کسب و کار در فضای بیت کوین قانونی است؟ خالی از لطف نیست بدونین که، صرافی ‌های بسیار زیادی در ایران در حوزه خرید و فروش ارز دیجیتال بیت کوین فعالیت می ‌کنن اما هیچ‌کدام از این مراکز مجوز قانونی ندارن. البته هنوز قانون واحدی برای فعالیت این صرافی‌ ها تصویب نشده اما فعالیت آن‌ ها نیز جرم شناخته نمی ‌شه. این مراکز تا امروز به ‌صورت غیر قانونی شناخته ‌نشدن اما فعالیت آن‌ ها مجوزی نیز به همراه نداشته بانک مرکزی نیز به صورت رسمی جهت اشتغال قانونی صرافی ها و پلتفرم ها اعلانی نداشته.در ادامه بیشتر توضیح خواهیم داد. در بهمن ماه سال ۹۷، بانک مرکزی یک پیش ‌نویس رسمی در باب قوانین ارزهای دیجیتال تنظیم کرد و در اختیار مجلس قرار داد. طبق برنامه‌ ریزی ‌ها مقرر شد، این پیش ‌نویس پس از چند ماه به تایید نهایی رسید و در صحن علنی مجلس به رای گذاشته شد. اما متاسفانه این روند طبق برنامه‌ ریزی ‌‌ها پیش نرفت و طرح نیمه کاره باقی موند. در این پیش ‌نویس مجدداً اشاره شد که صرافی ‌ها می ‌تونن با دریافت مجوز فعالیت کنن، اما استفاده از بیت کوین به‌ عنوان ابزار پرداخت ممنوع هست. 

با توجه به عدم شفافیت قانون در این حوزه و جدید بودن تکنولوژی های بلاک چین و رمز ارزها، نمی تونیم به صورت مستقیم لیستی از صرافی های ارز دیجیتال با مجوز قانونی ایران و صرافی های ارز دیجیتال بدون مجوز قانونی ایران نوشت. اما شاید درگاه پرداخت مستقیم، دفتر کار ثابت، مجوز در زمینه های مالی و شرکت در جشنواره ها و نمایشگاه های قانونی را بشه نشان از عدم غیر قانونی بودن صرافی ها در ایران دونست. این ابهام همیشه در ورود تکنولوژی های جدید به ایران وجود داشته و طبق اظهار نظر مسئولین، در حال بررسی و وضع قوانین هست.

 البته صرافی ها در ایران در حال حاضر به شکلی غیر رسمی مبادله بیت کوین دارن. و در ضمن پایه قیمت گذاری بیت کوین همان قیمت در بازار‌های بین المللی هست. صرافی حدود ۵ درصد به عنوان حق العمل برای خود کسر کرده و مابقی مبلغ را در واحد ریال به حساب درخواست کننده واریز می‌ کنن. در نهایت می تونیم بگیم که، مبادله و ذخیره بیت کوین بین کاربران و مردم جرم شناخته نمی شه، ولی در ابعاد وسیع و حوزه ‌های کلان مالی در کشور، تاکنون مجوز ویژه ای هم در این مورد صادر نشده.

وضعیت قانونی استخراج بیت کوین در ایران

مبحث بعدیمون در مقاله ایا بیت کوین در ایران قانونی است؟ بررسی وضعیت قانونی استخراج بیت کوین در ایران هستش لطفا با ما همراه باشین. علاوه بر خرید و فروش و معامله با بیت کوین، یکی دیگر از جنبه‌ های استفاده از این ارز، استخراج آن هست. این مسئله نیز در ایران جرم نیست و به ‌صورت قانونی انجام می گیره، البته برای راه ‌اندازی دستگاه ‌ها و استخراج بیت کوین حتماً باید از مراجع مربوطه مانند؛ وزارت صنعت، معدن و تجارت مجوزهای لازم را دریافت کنین. استخراج بیت کوین به دستگاه‌ های خاصی نیاز داره. استخراج به ‌‌صرفه‌ بیت کوین از طریق دستگاه‌ های استخراجی تحت عنوان ای‌ سیک (ASIC) انجام می‌ شه. این دستگاه ‌ها وارداتی هستن. لازمه بدونین که، تا پیش از تیر ماه ۹۸، اداره گمرک ایران، واردات دستگاه ‌های استخراج رو ممنوع کرده بود و این دستگاه‌ ها عمدتاً به ‌صورت قاچاق وارد کشور می‌ شد. همین امر باعث شده بود که قانون حق ضبط و توقیف این دستگاه‌ ها رو داشته باشه. در ۲۲ تیرماه سال ۹۸ ورود قانونی این دستگاه ‌ها به کشور آزاد و استخراج بیت کوین قانونی شد. اداره گمرک ورود هرگونه دستگاه به‌ عنوان ماینر را به کشور آزاد کرد و افراد به‌ صورت قانونی اقدام به خرید و واردات این دستگاه ‌ها کردن. این دستگاه‌ ها در دسته ابزارهای بانکی قرار می گیره. در مورد آن دسته از دستگاه‌ های استخراجی که قبلاً برچسب قاچاق خورده‌ یا توقیف شدن، طبق اعلام انجمن بلاک چین ایران، افراد می ‌تونن با خود اظهاری و پرداخت عوارض و جریمه دستگاه‌ ها، نسبت به آزادسازی آن ها اقدام کنن. بنابراین، استخراج بیت کوین در ایران یک صنعت بوده و قانونی هست، اما باید مجوزهای لازم را از وزارت صنعت و وزارت نیرو دریافت کنین، در غیر این صورت سازمان برق می‌ تونه جلوی استفاده از برق را برای این فعالیت بگیره و همچنین نیروی انتظامی حق ضبط دستگاه‌ های استخراج را داره. 

خالی از لطف نیست که، با نحوه کسب مجوز از وزارت صنعت هم اشنا بشین، به این شکله که، درخواست کنندگان لازمه ابتدا شرکتی را تاسیس کرده و سپس در پلتفرم وزارت صمت برای گرفتن مجوز، تقاضای خود را ثبت کنن. از شرایط دیگر درخواست دریافت پروانه تاسیس، اینه که، متقاضی یک محل اجاره ای داشته باشه که حداقل قراردادی به مدت یکسال برای اجاره آن بسته باشه. اما در مورد کسب مجوز از وزارت نیرو باید بگیم که، شرکت هایی که از نظر قانونی مجوز تاسیس ماینینگ را داشته باشن، طبق مصوبه دولت و شرکت توانیر به آن ‌ها مجوز استفاده از انشعاب برق داده می شه. دارندگان دستگاه های ماینینگ که دارای مجوز راه اندازی باشن، می‌ تونن مطابق با مقررات تعیین شده در ساعت ها و روزهایی که مجاز باشه از برق شبکه برای کار خود استفاده کنن. در این راستا اگر افرادی، روند قانونی را دنبال نکنن یا رعایت نکنن، طبق مقررات قانونی با آن ها برخورد می‌ شه. 

جمع بندی و نتیجه گیری

ما در مقاله حاضر تحت عنوان، ایا بیت کوین در ایران قانونی است؟ سعی کردیم به صورت کامل اطلاعات گسترده ای رو ضمن بررسی ابعاد مختلف این موضوع در اختیارتون قرار بدیم. ما در ابتدا تعریفی از بیت کوین چیست؟ ارئه دادیم و سپس به بررسی این مطلب پرداختیم که، آیا راه اندازی کسب و کار در فضای بیت کوین قانونی است؟ و در نهایت وضعیت قانونی استخراج بیت کوین در ایران رو مورد ارزیابی قرار دادیم. نکته حائز اهمیت اینه که، تا به امروز قوانین و مقررات خرید و فروش بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال در ایران وجود نداشته. امیدواریم مسئولان هرچه سریع‌تر در رابطه با ارزهای دیجیتال قانون ‌های مشخصی تصویب کرده و مجوزهای لازم برای صرافی ‌های ارز دیجیتال را تهیه و به آن‌ ها ابلاغ کنن، تا ایران هم مانند سایر کشورهای جهان بتونه به ‌راحتی و به دور از هیجانات منفی از این بازار پر سود جهانی، بهرمند بشه و از مزایای فراوان رمز ارزها در عرصه‌‌ های مختلف اقتصادی استفاده کنه از این که، ما رو همراهی کردین بی نهایت ممنونیم. پیروز و موفق باشین